In 2018 zei 2,9 procent van de Nederlanders van 12 jaar of ouder in de afgelopen twaalf maanden weleens opgelicht te zijn bij de online aan- of verkoop van goederen. Van hen had 0,2% te maken met verkoopfraude; ze werden niet betaald voor een verkocht product. Aankoopfraude komt vaker voor: 2,7% had iets gekocht maar het product nooit ontvangen en ook het geld niet teruggekregen.

Tweedehandsverkoopsite of nepwebshop

De grootste groep slachtoffers van aankoopfraude (42%) had iets gekocht op een site voor tweedehandsspullen. 24% had de bestelling bij een webwinkel gedaan, die veelal een nepwebshop bleek te zijn. Ook bij aankopen op webshops als Amazon, Alibaba, of via sociale media ging het weleens mis, meldt het CBS. De opgelichte kopers hadden vooral kleding, schoenen of accessoires gekocht (30%), of elektronica zoals mobiele telefoons of laptops (20%). Bij vijf procent ging het om tickets of kaartjes.

Een derde van de opgelichte consumenten had na het incident minder vertrouwen in digitale veiligheid, 4 op de 10 slachtoffers hadden ook emotionele gevolgen na het delict.

Vaak geen melding

De meerderheid van de gedupeerde kopers heeft geen melding of aangifte gedaan. Bijna 4 op de 10 hebben een melding gedaan van de oplichting bij een of meer instanties, vooral bij de politie of het landelijk meldpunt internetoplichting (LMIO). 23% heeft ook aangifte gedaan bij de politie. 14 procent deed wel melding maar geen aangifte, meestal omdat ze dachten dat het toch niet zou helpen. Van degenen die de aankoopfraude niet gemeld hebben, vond bijna dertig procent het incident daar niet belangrijk genoeg voor, veelal omdat het om een klein bedrag ging. Verder dacht 22 procent dat een melding toch niet zou helpen, vooral omdat ze niet verwachtten er hun geld mee terug te krijgen.

Geld terug
Bijna alle slachtoffers van aankoopfraude waren hun geld kwijt. 1 op de 10 kreeg de financiële schade vergoed, als ze bijvoorbeeld met een creditcard hadden betaald. De fraude had ook andere gevolgen: 39 procent was erg boos, 12 procent bleef eraan denken, en 5 procent sliep er slechter door. Ook daalde bij een deel het vertrouwen in de digitale veiligheid en waren slachtoffers bang voor herhaling.

De cijfers komen uit het onderzoek Digitale Veiligheid & Criminaliteit, dat het CBS in het najaar van 2018 als pilot heeft uitgevoerd in samenwerking met de politie. Voor dit onderzoek werden 100 duizend personen benaderd, van wie ruim 38 duizend meededen.